Deze factsheet hoort bij de risico-indicatoren Veilige snelheden en Veilig gedrag

Snelheid en verkeersveiligheid
Veel automobilisten rijden – bewust of onbewust – te snel: sneller dan de snelheidslimiet, of te snel voor specifieke omstandigheden zoals mist of spitsdrukte. Bij een hogere rijsnelheid is de remweg langer, de beschikbare reactietijd korter en een eventuele botsing harder. Een te hoge snelheid vergroot daarmee de kans op verkeersongevallen en de kans op een ernstige afloop daarvan. Naar schatting wordt een derde van alle dodelijke verkeersongevallen (mede) veroorzaakt door te snel rijden (bron: SWOV).
 
Effecten van snelheidscampagnes
Voorlichtingscampagnes over de risico’s van te hoge snelheden kunnen in beperkte mate van invloed  zijn op het snelheidsgedrag van verkeersdeelnemers. Een meta-analyse liet een effect van 16% snelheidsreductie zien. Daarbij zijn wel enkele kanttekeningen te maken. Sommige onderzoeken in de meta-analyse combineerden snelheidscampagnes met  aanvullende maatregelen zoals geïntensiveerd politietoezicht. Het is daarom onduidelijk welk deel van het effect te danken is aan de snelheidscampagne zelf. Een Nederlands onderzoek toonde aan dat een landelijke snelheidscampagne geen effect liet zien op gemeten snelheden of overtredingen. 
 
Andere aanvullende maatregelen
Naast politietoezicht zijn er ook andere ondersteunende maatregelen mogelijk zoals mottoborden, beloningsacties en educatieve maatregelen. Het eerder genoemde Nederlandse onderzoek toonde een licht (maar tijdelijk) effect na het plaatsen van mottoborden langs de weg. Ook een veldexperiment met borden met tekeningen van Dick Bruna – bedoeld om onbewust associaties met kinderen op te roepen en daardoor automatisch snelheid te minderen, ook wel ‘nudging’ genoemd – had maar een beperkt effect, dat bovendien maar kort aanhield.
 
Beloningsacties, waarbij bestuurders worden beloond als ze zich houden aan de snelheidslimiet, zijn niet of nauwelijks effectief. Een beloningsactie in Limburg lijkt dat beeld te bevestigen. Een recente beloningsactie in Doetinchem liet een daling van de snelheid zien tijdens de actie, maar de gereden snelheid steeg meteen na de actie weer. Latere metingen zijn niet meer uitgevoerd, zodat het niet duidelijk is of het effect blijvend is.
 
Aan bestuurders die vaker worden betrapt op (veel te) hoge snelheden, kan door het CBR de verplichte Educatieve Maatregel Gedrag (EMG) worden opgelegd. Uit onderzoek blijkt dat dit soort rehabilitatiecursussen geen of slechts een beperkt effect hebben op recidive.  
 
Acceptatie van impopulaire maatregelen
Een snelheidscampagne zonder aanvullende maatregelen hoeft niet zinloos te zijn. Voorlichting kan namelijk wel bijdragen aan kennisvermeerdering en attitudeverandering. Ook kan het bijdragen aan een betere acceptatie van op zich impopulaire, maar wel effectieve maatregelen, zoals handhaving.
 
Meer informatie

• Awareness raising and campaigns – Speeding (Engelstalige factsheet op SafetyCube DSS)
• Monitoring speed before and during a speed publicity campaign (SWOV)
• Factsheet Voorlichting (SWOV)
• Factsheet Snelheid en snelheidsmanagement (SWOV)

Deze factsheet is gebaseerd op SafetyCube DSS (European Road Safety Decision Support System).