09 - Gevaarherkenningstrainingen -> effectief

Als automobilisten potentiële gevaren beter kunnen herkennen en voorspellen, zal dat leiden tot minder ongevallen. Uit onderzoek blijkt dat (vrijwillige) gevaarherkenningstrainingen hier een belangrijke bijdrage aan kunnen leveren, met name bij jonge of beginnende automobilisten.  

Deze factsheet hoort bij de risico-indicator Veilig gedrag

 
Wat is gevaarherkenning
Gevaarherkenning kan worden omschreven als het tijdig detecteren en herkennen van verkeerssituaties die potentieel gevaarlijk zijn. Gevaarherkenning betekent ook dat iemand kan voorspellen hoe een verkeerssituatie zich verder ontwikkelt, kan inschatten of dit mogelijk gevaar gaat opleveren en actie onderneemt om te zorgen dat dit gevaar niet leidt tot een ongeval (bron: SWOV-factsheet Rijopleiding en examen).
 
Gevaarherkenningstrainingen
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat gevaarherkenning is aan te leren. Vaak gebeurt dat met interactieve trainingen op een laptop of tablet. Er zijn ook trainingen ontwikkeld waarbij gebruik wordt gemaakt van een virtualrealitybril (VR-bril). Gevaarherkenning kan ook goed worden getraind in een rijsimulator.
 
Effecten: veiliger en minder snel
Uit onderzoek blijkt dat automobilisten die een gevaarherkenningstraining hebben gevolgd, veiliger rijgedrag vertonen. Ze anticiperen beter op potentieel gevaarlijke situaties en rijden over het algemeen minder (te) snel. 
 
Gevaarherkenningstrainingen hebben met name een positief effect op het kijkgedrag van jonge of beginnende bestuurders. Een van de meest uitvoerige testen is de Risk Awareness and Perception Training (RAPT). Een Amerikaanse studie laat zien dat in het eerste jaar van zelfstandig mogen rijden, het ongevalsrisico van jonge mannen door de RAPT significant was afgenomen.
 
Bereik
Het bereik van trainingen en cursussen is beperkt: per training nemen slechts een relatief klein aantal mensen deel. Bovendien wordt waarschijnlijk alleen een specifieke doelgroep bereikt, namelijk de verkeersdeelnemers die al geïnteresseerd zijn in en aandacht hebben voor verkeersveiligheid. Het gevaar bestaat dat juist de verkeersdeelnemers die de training het meest nodig hebben, niet vrijwillig zullen deelnemen.
 
Effecten voor motorrijders
Gevaarherkenning speelt ook een belangrijke rol bij de voortgezette rijopleiding voor motorrijders, ‘VRO Risico’. Deelnemers aan deze opleiding scoren over het geheel genomen beter op een gevaarherkenningstest dan een controlegroep. Het effect is het grootst bij het herkennen van een ‘verborgen’ gevaar: een andere verkeersdeelnemer die nog niet zichtbaar is maar plotseling ergens achter vandaan kan komen. Maar of dit daadwerkelijk leidt tot minder ongevallen, is niet bekend.
 
Pas op met ‘verkeerde’ trainingen
Verkeerseducatie en -trainingen zijn geen kwestie van ‘baat het niet dan schaadt het niet’: projecten die niet goed zijn opgezet, kunnen ook een averechts effect hebben (bron: SWOV).
 
Verantwoording
De hier beschreven effecten zijn gebaseerd op een groot aantal onderzoeken in binnen- en buitenland. Het betreft zowel veldonderzoek als onderzoek met rijsimulatoren en een VR-omgeving.
 
Meer informatie Deze factsheet is gebaseerd op SafetyCube DSS (European Road Safety Decision Support System).

© Copyright 2024 Kennisnetwerk verkeersveiligheid - Privacy statement - Cookie statement - Disclaimer - Voorwaarden
Scroll naar boven