Om de directe omgeving van een school verkeersveiliger te maken, kiezen steeds meer gemeenten voor een ‘schoolzone’: een opvallende en herkenbare weginrichting die direct duidelijk maakt dat er een school staat. De belangrijkste – en meest effectieve – maatregelen binnen een schoolzone zijn gericht op snelheidsbeperking van het autoverkeer.
Deze factsheet hoort bij de risico-indicator Veilige snelheden
Waarom een schoolzone?
Kinderen en jongeren vormen als verkeersdeelnemers een kwetsbare groep. Dat geldt zeker tijdens het drukke ‘spitsuur’ rond een school. Voetgangers, fietsers, auto’s, volwassenen en kinderen – alles komt hier gedurende een korte piek samen. Zeker voor jonge kinderen kan die omgeving onoverzichtelijk en daardoor gevaarlijk zijn.
Voor Nederland zijn er geen cijfers bekend die hier concreet iets over zeggen. Canadees onderzoek laat wel zien dat er gedurende de schoolspits vaker aanrijdingen plaatsvinden tussen motorvoertuigen en kinderen als voetganger.
Kenmerken van een schoolzone
Een schoolzone wordt gekenmerkt door een opvallende, herkenbare weginrichting die direct duidelijk maakt dat er dichtbij een school staat. De belangrijkste onderdelen van een schoolzone zijn gericht op snelheidsbeperking van het autoverkeer. Denk bijvoorbeeld aan een 15km/uur-limiet tijdens de ‘schoolspits’ of gedurende de hele schooldag.
De lagere snelheid kan worden afgedwongen met fysieke maatregelen zoals verkeersdrempels en elektronische waarschuwingsborden. Maatregelen zoals trottoirs met hekjes, zebrapaden en andere oversteekvoorzieningen kunnen ook bijdragen aan meer verkeersveiligheid in de schoolzone. Er zijn verschillende ‘labels’ voor inrichting rondom de schoolomgeving. Denk aan
Octopusplan,
Leer in het Verkeer of
Julie. Voor het effect van wegmarkering, knipperlichten en dit type meubilair is geen consistent wetenschappelijk bewijs.
Effecten van de maatregel
Internationaal onderzoek laat zien dat schoolzones bijdragen aan meer verkeersveiligheid. Daarbij gaat het met name om snelheidsbeperkende maatregelen. Hoewel blijkt dat veel automobilisten zich niet houden aan de verlaagde limiet, gaat de gemiddelde snelheid wel omlaag. Aanvullende maatregelen zoals politietoezicht en -handhaving, voorlichting en educatie kunnen hier verder aan bijdragen.
Kanttekeningen
De effecten van een schoolzone zijn mede afhankelijk van het type school (basisschool of middelbare school). Ook de lokale verkeerssituatie speelt een rol, zoals het soort weg waaraan de school ligt. Hoe groot of lang een schoolzone moet zijn, wordt uit onderzoek nog niet duidelijk.
Verantwoording
In Europa is er nauwelijks onderzoek gedaan naar de verkeersveiligheidseffecten van schoolzones. De hier beschreven effecten zijn voornamelijk gebaseerd op onderzoek uit de VS en Canada. Wel is in 2016
(promotie-)onderzoek gedaan naar de koppeling tussen schoolzones en de mate van bewegen van kinderen. Een resultaat uit dit onderzoek is o.a. een
digitaal stappenplan om te komen tot een schoolzone.
Meer informatie
Voor de markering van een schoolzone is in Nederland een standaardmarkering afgesproken. Die is te vinden in
de CROW-richtlijnen voor de bebakening en markering van wegen
Deze factsheet is gebaseerd op SafetyCube DSS (European Road Safety Decision Support System).