De boa-pilot is een project van de gemeente Utrecht in samenwerking met de lokale politie onder begeleiding van een landelijke werkgroep met vertegenwoordigers van de gemeente Utrecht, VNG, OM, Politie en Justitie & Veiligheid. Tijdens de proef handhaafden de boa’s van de gemeente Utrecht drie verkeersregels specifiek voor fietsers: het voeren van fietsverlichting, wachten voor rood licht en afzien van telefoongebruik tijdens het fietsen.
 
Capaciteit politie
De aanleiding voor de pilot was de motie Van Dam over het uitbreiden van taken van boa’s uit domein 1 (toezicht openbare ruimte) op het vlak van verkeershandhaving. Volgens de motie staat de capaciteit van de politie in het hele land ernstig onder druk.
 
De gemeente Utrecht zette in de periode van februari 2021 tot medio augustus in totaal 112 boa’s voor ruim 3600 uur op handhaving van de drie genoemde feiten. Tijdens de nulmeting op 19 januari 2021 en de tussenmeting op 2 augustus 2021 is onzichtbaar het aantal overtredingen op de drie feiten op vijf locaties in Utrecht geteld.
 
Positief effect
De conclusie uit de evaluatie is dat boa’s in staat zijn om een klassieke politietaak op verkeersveiligheid kwalitatief, professioneel en veilig uit te voeren. Maar of de verkeersveiligheid ook daadwerkelijk is verbeterd door de pilot, is volgens de uitvoerder van de evaluatie, Hiemstra & De Vries, moeilijk te zeggen. Dat heeft te maken met de volgende feiten:

• De tellingen betreffen twee momentopnamen die lastig onderling vergelijkbaar zijn door mogelijke effecten van de seizoenen en van de lockdown.
• Betrouwbare data over het effect op de verkeersveiligheid op korte termijn ontbreekt, het effect op lange termijn is nog niet bekend.
• Ook andere interventies kunnen van invloed zijn geweest op de naleving. Zo maakte een communicatiecampagne onderdeel uit van de pilot, met als doel om burgers aan te zetten tot veilig gedrag in het verkeer.

Wel is aannemelijk dat de verhoogde handhavingsdruk, dan wel een kleiner handhavingstekort, een positief effect heeft op de naleving en dus op de verkeersveiligheid, aldus Hiemstra & De Vries.
 
Het bureau stelt vast dat de inzet van boa’s voorziet in de behoefte aan meer toezichts- en handhavingscapaciteit in de openbare ruimte, waarin de politie niet kan voorzien. De boa's schreven in een half jaar meer boetes uit aan fietsers (in totaal 4.400) dan de politie eerder deed in een heel jaar.
 
Gemotoriseerd verkeer
Voor handhaving op rijdend gemotoriseerd verkeer werd de inzet van boa's vooraf als te gevaarlijk ingeschat. De gemeente Utrecht was het daar niet mee eens en wil graag dat de bevoegdheid van boa's wordt uitgebreid naar brommers en snorfietsen. Zo hoopt Utrecht iets te kunnen doen aan de ervaren overlast door bewoners. De gemeente heeft budget beschikbaar voor verlenging van de pilot, die op 31 maart 2022 afloopt.
 
Op deze pagina staan de Kamerbrief, het evaluatieonderzoek en de samenvatting
 
Lees ook de handleiding van het Kennisnetwerk over effectieve verkeershandhaving